Esnaf ve Kobiler Marka Tescili Yapmalı Mı? Mahallemizde Yer Alan Dükkanlar ve Marka Hukuku

Küçük işletmeler, ekonominin can damarını oluşturan ve günlük hayatta pek çok mal ve hizmete ulaşmamızı sağlayan aktörlerin başında geliyor. Genellikle sokakların köşe başlarında görmeye alıştığımız bir esnaf mahalle sakinlerimizden biri olabilir.

Günümüz dünyasında, küçük işletmelerin en büyük rakipleri ise büyük markalar ve tedarikçilerden oluşuyor. Mahalle aralarının aksine devasa alışveriş merkezlerinde yer alıyorlar ve büyük cirolar elde ediyorlar.

İşte küçük işletmelerin devasa ekonomik hacme sahip rakipleri ile rekabet edebilmesinin başında markalaşması geliyor. İngilizce'de "branding" olarak tanımlanan bu kavram, kurumsal gözükmek, tüketicinin dikkatini markaya çekmek ve uzun ömürlü olmak gibi amaçlara sahip.

Peki ekonominin can damarı olan küçük esnaf, kendini nasıl koruyabilir? Marka tescili yaptırmasının ve uzun vadede korumasının avantajları nelerdir? Nasıl marka tescili yaptırabilir? Bu soruların cevabını, 3 bölümlük mini bir marka tescil analiz yazısında sizler için derledim.

İlk bölümde marka tescilinin ne olduğunu ve kimlerin marka tescili yapabileceğini açıklamaya çalıştım. Keyifli okumalar.

Esnaflar Marka Kullanabilir Mi?

Elbette esnaflar da bir markaya sahip olabilir. Marka tescili yaptırmak için tacir olma zorunluluğu yoktur. Hatta günlük yaşamda maaşlı bir işçi, beyaz yaka, memur yahut akademisyen ve en nihayetinde esnaflar da marka sahibi olabilirler.

TTK 4. maddesi markanın tanımı yaparken "tacir" ya da "ticari işletme" gibi süjelerden bahsetmeyip;

"...bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması..." şeklinde tanımlama yapmıştır.

Markada esas olan teşebbüsün mallarının ayırt edilmesidir. Bu teşebbüsün kim veya kimler tarafından kurulduğu SMK ve marka hukuku bakımından önemsizdir.

Şahıslar Marka Tescil Edebilir Mi?

Gerçek bir kişi marka tescil edebileceği gibi tüzel kişiler de marka hakkına sahip olabilir. Yani Limited şirket ya da Anonim Şirket marka hakkına sahip olabilir.

Marka Tescil Ettirmek Ne Anlama Gelir?

Marka tescili, belirli ve ilgili mallar için tanımlayıcı olmayan şekil, kelime, hareket, ses gibi unsurların bir ve birden çok kişinin kullanımına verilmesidir. Bu unsur üzerinde mülkiyet hakkı oluşur. Bu mülkiyet hakkı ise devletin kurduğu Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından sicile kayıt edilir.

Bu durumu tapu mülkiyeti ile benzeterek anlamayı kolaylaştırabiliriz. İstanbul'da sınırları belirli bir toprak parçası düşünelim. Bunun sahibi kimdir? Herkes ben! ben! ben! diyebilir. Ancak tapu kütüğünde Ahmet adlı bir adam adına tescilli ise, artık karışıklık kalmaz ve toprak parçasının sahibi belirli hale gelir.

Markada da benzer durum vardır. Örneğin bir araç markası olan TOGG'u düşünelim. Bu markanın sahibi Türkiye'nin Otomobil Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş.'dir. Böylece TOGG kelimesinin araba satışlarında sahibi belirlidir ve şirketin izin vermediği başka hiç kimse bu kelime ile araba satamaz.

Dükkan İsim Hakkı Nasıl Alınır?

Esnaflar genelde sadece dükkana tabela asmanın isim hakkı almaya yeterli olduğunu düşünmektedir. Ancak maalesef bu yanlış bir düşüncedir. Her ne kadar bu isim TTK haksız rekabet hükümleri uyarınca korunuyor olsa da resmi olarak isim hakkı alınmış değildir.

Dükkanın üzerine asılan tabela ticari işletme adıdır. Bu tabelada yazan dükkan isminin marka olarak korunması, sahibinin belirli olması ve Sınai Mülkiyet Kanunu'nda düzenlenen korumalardan faydalanabilmesi için Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tutulan sicile kayıt edilmesi gerekmektedir.

Marka Ne Kadara Mal Olur?

Marka tescil sürecinde öncelikle devlete ödenecek harçlar vardır. Bu başlangıçta sınıf başına 1630 TL'dir. 3 sınıfa kadar bu harç kendini tekrar eder. Yani iki sınıf için 3260 TL, 3 sınıf için 5070 TL'dir. Bundan sonra eklenecek sınıflarda sınıf başına 1810 TL'dir.

Marka başvurusunun başarıyla sona ermesinin akabinde bir de devlete marka tescil harcı ödenmektedir. Şu an bu harç da 4020 TL'dir.

Harçlara ek olarak uzunca süren marka tescil sürecinde alanında uzman bir marka avukatı yahut marka vekili ile çalışmanız halinde bir de hizmet ücreti eklenecektir. Ortalama 3 ay ve 2 yıl arasında süren ve olduk teknik bir iş olan marka tescil işleminde bir uzmandan yardım almak süreçte sizi çok rahatlatacaktır. Buna ek olarak başarı kaçınılmaz hale gelecektir.

Marka Başvurusu Türk Patent ve Marka Kurumu'na yapılır.

Başkasının Markasını Kullanmanın Cezası Ne Kadardır?

Dükkanınıza isim koymadan önce muhakkak marka sicilini kontrol etmelisiniz. Zira sizden önce biri eğer bu isim hakkını aldıysa hem tazminat ödemek zorunda kalabilir hem de hapis cezası alabilirsiniz.

Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.